DE   EN   PL
Żydzi mieszkali w Książu [obecnie: Książ Wielkopolski, dawniej: Xions] przez ponad 300 lat – do lat 20. XX wieku. Stanowili w XIX wieku około 20% liczby mieszkańców miasta. Uczestniczyli w lokalnych wydarzeniach historycznych, mieli swoich przedstawicieli w samorządzie. Gmina żydowska miała tu synagogę, szkołę elementarną, mykwę i cmentarz.

Zdewastowany przez hitlerowskiego okupanta cmentarz znajduje się na terenie zarządzanym przez PGL Lasy Państwowe Nadleśnictwo Jarocin, które – wspólnie ze Stowarzyszeniem Nasza Gmina – przywraca pamięć tego miejsca.

Cmentarz i macewy Żydzi w Książu Przywracanie pamięci
Cmentarz w Książu

Cmentarz żydowski w Książu przetrwał do II wojny światowej. Wspomina się, że leży tu Schie (Jehoschua), syn Abrahama Hepnera, który zmarł 3 maja 1872 roku, przeżywszy sto lat.
Prawdopodobnie na początku 1940 roku cmentarz został przez Niemców zlikwidowany, a potłuczone macewy posłużyły jako krawężniki i płyty chodnikowe. Wyłożono nimi miedzy innymi chodnik wokół kościoła ewangelickiego (dzisiaj kościół pw. św. Antoniego) w Książu. Podczas remontu otoczenia kościoła w 2019 roku macewy zostały usunięte przez pracowników budowlanych, a zabezpieczone przez członków Stowarzyszenia Nasza Gmina. Są ostatnim śladem istnienia społeczności żydowskiej w Książu.
Na fotografii poniżej: odzyskane macewy (część).



Fragment mapy wojskowej z 1933 roku wykonanej na podstawie zdjęcia topograficznego z 1888 roku. Niebieskim kółkiem wskazano położenie cmentarza
(C)Stowarzyszenie Nasza Gmina, Charłub 2020-2024. All Rights Reserved
Charłub 12, 63-130 Książ Wielkopolski, tel. 697 888 729, e-mail: st.naszagmina[@]gmail.com

gir@ffe